شخصیت یا ذهنیت، مساله این است

چرا اوضاع و شرایط همیشه خوب و دلپذیر باقی نمی‌ماند. چرا ما باید در لحظات دشوار  همچنان جلو برویم و لحظه‌ای متوقف نشویم؟ یک دقیقه ترمز کن ببینم، جلو نرویم چه‌کار کنیم؟ به پرسش‌هایی که مطرح می‌کنی دقت بنما. اگر هم عجله داری بروی سراغ اصل مطلب، خب برو. چرا سوال‌های تکراری می‌پرسی؟

 به ذهن متزلزل من خوش آمدید

تصمیم می‌گیری از غار انزوا بیرون بیایی و مثل انسان‌های پسانِئاندرتال، برقراری روابط مجدد با نزدیکان را آغاز کنی. ابتدا همه‌چیز به خیر و خوبی سپری می‌شود. اما حسی که طی دوره‌ی غارنشینی دست از سرت برداشته بود قطره‌ی مُرکبی شده و همه‌ی وجودت را پر می‌کند.

محل نمی‎‌دهی. متوجه شده‌ای که تو خود حجاب راهی صبالی، از میان برخیز. بنابراین خودت را متقاعد می‌سازی که همه‌چیز به مدل فکر کردن تو بستگی دارد. پس سعی کن بدون پیش‌فرض‌ها و پس‌زمینه‌های قبلی ذهنی همه چیز را بررسی کنی و مثل کُره‌گرازِ کدخدا همه چیز را خراب نکنی. از جمله شخصیت واقعی خودت را. همانی که به ‌وقت بیماری، خستگی، ترس و تنهایی تو را ترک نمی‌کند.

ذهنیت یاردانقلی من

همین است. ذهنیت. نه شخصیت. البته که می‌دانم شخصیت فرد را هم ذهنیت او می‌سازد. اما خب اگر شخصیت من را ذهنیتم می‌سازد چرا الان مثل پنج سال قبلم نیستم؟ چراکمتر ناامید می‌شوم؟ چرا یقه‌ی خداوند را رها ساخته و با او دوست شده‌ام؟ کلی آپشن‌های جدیدی که سال‌ها قبل در حسرتش می‌سوختم، الان جزو تنظیمات کارخانه‌ام شده.

خب، پس شخصیت با ذهنیت تفاوت دارد. اما اگر ذهنیت با شخصیت تفاوت داشته باشد چرا الانِ من شکل صبایی است که پنج سال پیش آرزو داشتم باشم؟ منظورم این است که… اَه ولش کن. پیچیده شده. وقت ندارم.

جوانی به اسارت گرفته شده

امروز آخرین روزِ کاری من است، از فردا آزاد خواهم شد. بعد از غرهای فراوانی که به لپ‌تاپ و اینترنت داغانِ دفتر زدم، کاشف به عمل آمد که بزرگان سرزمینم پایشان را گذاشته‌اند روی اینترنت تا من نتوانم با خارج از کشور ارتباط داشته باشم. یعنی چه؟

یعنی چون همه‌ی تعاملات ما با سایت‌ها و ایمیل‌های خارجی بود، عملن سرعت آن‌قدر کاسته می‌شد که من نمی‌توانستم مثل یک انسان سالم مدارک را بفرستم آن‌ور آب. البته بعد از فهمیدن این موضوع عمیقن از بزرگانِ نکبت سپاسگزار شدم. چرا؟

چون من را آن‌قدر ذله کردند که پناه بردم به دامان آشنای قدیمی، یعنی نوشتن. اگر بزرگان اعصاب من را سر این مورد خط‌خطی نمی‌کردند احتمالن من مثل سال‌های گذشته از تعطیلات نوروزی خود لذت برده و پس از اتمام آن همچون گوسپندی، روزگار جوانی خود را در این مکان به اسارت می‌گرفتم.

مرض داری؟ تو شلوارت مگس داری؟

برگردیم به امروز. کمتر از بیست و چهار ساعت از ظهورم در جمع نزدیکان نگذشته. هنگام تناول قیمه‌پلو، گرازی از اعماق وجودم من را تحت فشار می‌گذارد که در مورد آخرین روز کاری‌ام صحبت بکنم. قبل از بازشدن دهان مبارکم صدایی نهیب می‌زند:

حقا که احمق هستی. بگو. بگو. همه‌چیز را با جزئیات بگو. مراقب باش چیزی از قلم نیفتدها. گزارش بده.

محل نمی‌دهم و شروع می‌کنم… و البته که شروع می‌شود:

نوشتن کار نیست، یک چیزِ ذوقی است. چرا سر کارِ فعلی اذیت می‌شوی؟ منظورم این است که نمی‌توانی روی نوشتن حساب باز کنی‌ها. برای چه هر هفته بلند می‌شوی و می‌روی تهران؟ می‌روی که چه بشود؟ آیا کار می‌کنی؟ کارت در تهران به کجا رسید. کارِ تو چیست و … .

در حالی که به گلِ‌گلاب‌خوری افتاده‌ام برمی‌گردم به اتاقم. مرکب همچنان پخش می‌شود. به دست‌هایم رسیده. لج کرده‌ام. دیرتر سرِ کار می‌روم و به‌جایش تندوتند کیبورد را می‌کوبم.

می‌کوبم. می‌کوبم. چه چیزی را می‌کوبم؟ قبلن خودم را می‌کوبیدم. الان اما تسلط بیشتری روی افکارم دارم. حالم مثل الاکلنگ بالا و پایین نمی‌شود. سابق الاکلنگ بهترین واژه برای توصیف احوالات من بود. الان فقط کیبورد را می‌کوبم. خودم را نه.

من به معجزه‌ها ایمان دارم

روز آخر. قهوه‌ی آخر. در مملکت ما که هیچ‌وقت ناهار نمی‌دهند، پس نباید بنویسم شامِ آخر. ماشین خیابان را دور می‌زند. ماشین بابا را می‌گویم. البته که من هم داخل ماشین بابا هستم. خوب و بادقت تابلوی آبی رنگ  گنده را تماشا می‌کنم. خاطره‌ی روز اولی که همراه با بابا برای مصاحبه آمده بودیم برایم زنده می‌شود. رئیسم خوشش آمده بود. می‌گفت خیلی خوشحال هستم که تا این اندازه مراقب دخترتان هستید. این خوب است. این خیلی خوب است. از مکالمات چند دقیقه قبل من و بابا خبر نداشت که. آخر سر بحث ما با خارج شدن این عبارت از دهان بابا تمام شد:

توکل به خدا. اگر مقدر است سر این‌کار بروی می‌روی. اگر هم که نه، خب چه بهتر.

بابا از آن خدایی حرف می‌زد که من می‌گویم همیشه مراقبم است و نمی‎‌گذارد اتفاق بدی برایم رخ بدهد. اما از نظر او، من یک دیوانه هستم که به این خدا توکل می‌کنم و نصف شبی می‌روم کوه. البته که هنوز بیست‌ و پنج صدمِ شب هم نشده بود. مثلن بابا می‌گوید ما آن روز پیش حضرت ابراهیم نبودیم که گلستان شدن آتش را ببینیم. من اما به گلستان شدن آتش‌ ابراهیم اعتقاد دارم. من به معجزه‌ها ایمان دارم.

الاکلنگ نه به‌وجود می‌آید نه ازبین می‌رود

آقای کریم‌نژاد مهربان، از اولین پست تا آخرین پستم را لایک کرده. قربان حواس جمعت بروم. قرار بود برای ایشان نامه بنویسی. باورم نمی‌شود. اولین پستم هم در مورد الاکلنگ است. الاکلنگ احساسات. دیدی گفتم شخصیت با ذهنیت هیچ تفاوتی ندارد؟ من دو سال پیش هم در تاریخ بیست‌ و دوم فروردین ماه هزار و چهارصد از احساسات و گندی که به روابط ما می‌زند صحبت کرده بودم. خب الان هم به تاریخ بیست و چهار اسفند یعنی یک ماه قبل از سالگرد آن پست، در مورد احساسات و روابط صحبت می‌کنم.

دوباره به‌نظرم شخصیت و ذهنیت با هم تفاوت دارند. چون الان مسئولیت همه‌چیز را گردن گرفته‌ام، اما دو سال قبل فقط صحبت می‌کردم. البته که یک تکان‌های ابتدایی هم به زندگی خودم داده بودم.

قیز میات اول شمع گِئشمَسین*

میان‌تیتر بالایی را برای خودم نوشتم. برای شما هم ترجمه می‌کنم. شاعر که من باشم می‌فرماید:

دختر مراقب باش شمع خاموش نشه.

کدام شمع؟ همان شمع کوچکی که این روزها در قلبم جان گرفته و دست من را برده گذاشته توی دست خودم. خودم که یک کودک ابدی است. عاشق نقاشی و نوشتن است. وقتی می‌فهمد کسی این هنرها را نادیده می‌گیرد، قلبش می‌شکند. اضطراب‌ها و سفارش‌های بیخود هم دیوانه‌اش می‌کند.

خب صبا جان کسی که شمع تو را خاموش نکرده. کدها یادت رفته؟ همان کدهایی که تعبیر و تفسیرهای اشتباهی از محیط پیرامون به شما می‌داد. همان کدهای صفر و صدی که به تو می‌گفتند یا باید همه‌چیز خوب باشد یا تو باید بجنگی.

جنگیدن با عزیزانم را دوست ندارم. آن‌ها تنها کسانی هستند که در این دنیا من را از هرکسی بیشتر دوست دارند. حتا اگر گاهی دوست‌داشتنشان به من آسیب رسانده باشد. پس چه‌کاری باید کرد؟ رفتار درست.

رفتار درست را کجا می‌فروشند؟

نیازی نیست که بیرون از خودت دنبال رفتار درست بگردی. خدا کارش درست است. جنس چینی نمی‌دهد دست مردم. بشری قدرتمند ساخته که در عین محدودیت بسیار قدرتمند است. مثل بچه‌ها نباش. البته مثل بچه‌ای که توی بازاری شلوغ مادرش را گم کرده و اشتباهی چادر یک نفر دیگر را گرفته. تو به هر چیزی که نیاز داری، دسترسی داری. آرام باش و سکوت کن. سکوت نه به معنای قهر، نه به معنای انتقام و نه به معناهای مختلف. سکوت کن تا کارها بهتر پیش برود، تا بیشتر بشنوی، تا بهتر تفسیرکنی، تا خسته نشوی.